در مورد خودِ من، پس از دیدن یک فیلم هیچ میزان بحث و نقد، نمی تواند بی درنگ احساس مرا نسبت به آن فیلم دگرگون کند، اما البته مرا آگاه می سازد که کس یا کسان دیگری که این فیلم را دیده اند، عناصر دیگری در آن یافته اند. در مواردی این اشخاص عناصری را دیده اند که من ندیده ام و در مواردی هم از همان عناصری که من دیده ام یاد کرده اند.حتی اگر اینها هم به نظر من اجزای اساسی نباشند، به هر حال تجربۀ من در زمینۀ ارزش شخصیِ روش نقد چنین است. این روش در مورد فیلم کارایی ندارد، چون ابراز آن واژگان و مفاهیمی است که از هنرهای دیگری وام گرفته است.همین نکته را می توان دربارۀ مصاحبه با فیلمسازان گفت. ما درک خود را به آنچه که هنرمندان دربارۀ اثرشان می گویند محدود نمی کنیم، اما بحث و تفسیرهای آنها می تواند در رفع شک و ابهامایی که در ذهن ما ایجاد شده، کمک کند.دستیابی به داده های تفسیری دست اول در توضیح آثاری که به نحوی مبهم به نظر می رسند مفید است و می تواندن تردیدهای ما را دربارۀ ناهماهنگی های درونی یا آشفتگی فرم از میان ببرد، یا جایی شایستۀ آن را در واکنش یا درک ما نسبت به آن تعیین کند.

این اطلاعات بیرونی حتی هنگامی که مفید هستند نمی توانند برای ما تعیین تکلیف کنند، اما شاید بتوانند در رسیدن به نظر نهایی ما را یاری دهند، یا راهنمایی های اندیشمندانه ای برای تأمل در مورد آنچه نادرست است به نظر می رسد فراهم آورند.مسئولیت بنیادی ما در مقام منتقد آن است که به خودِ اثر و واکنشهای مخاطبان- یا دانشجویان- خود و درونی ترین احساسات خویش بپردازیم. نقد، گفت و گوی میان این سه عامل را دربرمی گیرد و هر جا داده ای اضافی مانند توضیحات شخص هنرمند بتواند نکات تاریکی را که خودِ ما نمی توانیم دقیقاً ببینیم روشن کند، از رجوع به آنها نباید سرباز زد.در نقد، باید دریافت این فیلمِ خاص، دقیقاً چیست و کوشید حساب این واقعیت را از حساب آنچه دربارۀ آن احساس می شود، بویژه آنچه که با یک بار دیدن دریافت می شود، جدا کرد.همانگونه که لئوناردو می گوید احساس کنیم که دربارۀ ماهیت اثرِ هنری مورد ارزش گذاری، شناخت کافی داریم، و مهمتر از آن باید بتوانیم به معیارهای ارزشیِ پایداری در جهان پیرامون، دست یابیم.برگرفته از سايت سينما فردا

آیا می دانید؟ : بعد از یک مدت که درباره فیلم حرف بزنید، دستتان می آید که چه فیلمی خوب است و چه فیلمی بد. به این پیشنهادها عمل کنید و ببینید که در ازایش چه به دست می آورید.ضمنا این را به یاد داشته باشید که دفعات اول بیشتر دارید درباره قصه حرف می زنید و نه کارگردانی یا بازیگری و…؛ امیدوار باشید که این قابلتی شما به مرور منجر به فهم بقیه موارد مهم در فیلم هم خواهد شد.

۱ در هر فیلمی قصه فیلم را پیش خودتان تعریف کنید. وقتی قصه را تعریف می کنید حواستان به این جمع می شود که چه چیزهایی شاخ و برگ اضافه است و بی ربط، یا اینکه چه چیزهایی بی ربط و کم است و به قولی کجای داستان باگ دارد. قصه هایی هستند که تعریف کردن داستانش کار سختی است؛ مثلا در بین خارجی ها فیلمی مثل ممنتو یا بیست و یک گرم، یا کارهای لینچ و در ایرانی ها مثلا پرده آخر یا حتی جدایی نادر از سیمین، تعریف قصه داستان یعنی روایت ماجرایی که شروع، میانه و پایان دارد و می شود سرنوشت آدم ها را در آن پی گرفت.گاهی هم ممکن است به فیلم هایی بر بخورید که داستان ندارند یا ضد قصه اند. درصورتی که مدتی روی فیلم هایی که قصد دارند تمرین کرده باشید، فهم اینکه فیلم قصه ندارد و اینکه این نداشتن قصه تعمدی است و به دنبال هدف یا اداست را متوجه خواهید شد. ولی فعلا با آسان ترها و قصه دارها شروع کنید.

۲ شخصیت های اصلی و فرعی فیلم را پیدا کنید و درباره شان حرف بزنید و تحلیلشان کنید. یعنی بگویید ازا ین آدمی که در این فیلم تصویر می شود، چه کارهایی برمی آید و چه کارهایی برنمی آید. به این ترتیب می توانید به این تحلیل برسید که رفتاری که در فلان صحنه از فیلم دیدید، با شخصیت کلی که از او ساخته شده همخوانی داشت یا اینکه از او چنین رفتاری برنمی آمد و منطقی به نظر نمی رسید. اگر جواب منفی است پی علتش باشید.اگر برایش دلیلی پیدا نکردید، یعنی که شخصیت فیلم خوب از آب درنیامده. مثلا بگویید پدر در فیلم «به نام پدر» حاتمی کیا چطور پدری است، دردش چیست و چه توقعی دارد. حالا که شخصیت او را خوب شناختید، می توانید بگویید که رفتار او در لحظه ای که کفش دخترش را پیدا می کند طبیعی است یا نه. حتی راجع به بازیگری هم می توانید نظر بدهید. چون شخصیت را می شناسید و می توانید درباره انتخاب نوع حرکت، لحن و بیان و لهجه و… او حرف بزنید.

۳ حالا که شخصیت ها را درآوردید «چرا» طرح کنید و به آنها جواب بدهید. چرا فلان شخصیت فلان کار را کرد؟ چرا فلان اتفاق افتاد؟ سوال ها اگر جواب نداشته باشند باید پی علت بی جوابی شان بروید. اگر برای بی جوابی هم دلیلی نداشته باشید یعنی که یک جای کار می لنگد. «چرا» طرح کردن راهی است برای پی بردن به توانایی ها یا سوراخ های فیلم.البته ممکن است جواب چراها در یک رفتار یا در یک حرکت چشم یکی از شخصیت ها باشد بنابراین جواب را الزاما در دیالوگ ها جست و جو نکنید. مثلا در کنعان نگاهی که زن (ترانه علیدوستی) از پایین و توی خیابان به خانه همکلاسی قدیمی اش (بهرام رادان) می اندازد، جواب خیلی از سوال ها را می دهد.

۴ سعی کنید بحث های تک نفره درباره فیلم را در یک جمع چند نفره داشته باشید. می توانید سر برداشت ها و عقایدتان بحث کنید و ببینید حرف کدامتان مننطقی تر است یا بیشتر به دل می نشیند!در این ضمن متوجه می شوید که دیگران به چیزهایی توجه کرده اند که شما سهل انگارانه از کنارش گذشته اید و یا برعکس. ضمنا حواستان باشد وقتی دارید درباره فیلم بحث می کنید، برای اثبات حرفتان نمونه و دلیل از آدم های دور و بر و اتفاقات مشابه نیاورید. فیلم باید خود بسنده باشد. پس درباره فیلم در دنیای ساختگی خود فیلم حرف بزنید و براساس همان ها قضاوت کنید.

۴ سعی کنید بحث های تک نفره درباره فیلم را در یک جمع چند نفره داشته باشید. می توانید سر برداشت ها و عقایدتان بحث کنید و ببینید حرف کدامتان مننطقی تر است یا بیشتر به دل می نشیند!در این ضمن متوجه می شوید که دیگران به چیزهایی توجه کرده اند که شما سهل انگارانه از کنارش گذشته اید و یا برعکس. ضمنا حواستان باشد وقتی دارید درباره فیلم بحث می کنید، برای اثبات حرفتان نمونه و دلیل از آدم های دور و بر و اتفاقات مشابه نیاورید. فیلم باید خود بسنده باشد. پس درباره فیلم در دنیای ساختگی خود فیلم حرف بزنید و براساس همان ها قضاوت کنید.

۵ حالا در این باره فکر کنید و حرف بزنید که آیا می شود توجیهی برای این سوال های بی جواب پیدا کرد؟ آیا کارگردان نیتی داشته یا سهل انگاری و حواس پرتی کرده. فرض را بر این بگذارید که دلیلی داشته. مثبت اندیش باشید و اول بنا را بر این بگذارید که همین طور الابختکی فیلم ساخته نشده و فکری پسش بوده. بعد اگر هیچ کدام دلیلی پیدا نکردید می توانید با خیال راحت بگویید کارگردان یا فیلمنامه نویس بی دقتی کرده و کارش ضعف دارد.

۶ حالا نقدها را بخوانید. بعد از اینکه خودتان به نتیجه گیری رسیدید نقدهای موجود درباره فیلم به شما کمک می کند تا سر و شکل مرتب تری به افکارتان بدهید و احتمالا با یک سری اصطلاحات مربوط به فیلم و فیلمسازی آشنا شوید. ممکن است نقدها همان احساسات و نظرات شما را سروشکل درستی داده باشند و حرفی که در دلتان بوده و نمی دانستید چطور باید بیانش کنید را زده باشند.این اتفاق به شما اعتماد به نفس می دهد که بدانید خارج از باغ نیستید و فقط وقت و تمرین نیاز دارید. دانسته ای شما را هم تقویت می کند و به سوالات احتمالی شما درباره فیلم پاسخ می دهد. ممکن است نقدی که می خوانید اصلا به آنچه شما قبلا فکر کرده اید نزدیک نباشد یا با آن موافق نباشید. در این صورت می توانید بروید سراغ نقدهای دیگر.